دیپارتمنت نفرولوژی شفاخانه شهید سردار محمد داود خان  با داشتن مرکز هیمودیالیز که مجهز با 7 پایه ماشین هیمودیالیز وسیستمRo  مرکزی و 11 بستر فعال به شکل استندرد برابر به معیارت بین الملی بوده که درچوکات سرویس داخله از سال 1388 الی اکنون منحیث یک نهاد علمی وتحقیقی در عرصه معالجه وتداوی، تربیه کادرهای علمی ومعالجوی در اکادمی علوم طبی شفاخانه شهید سردار محمد داود خان مربوط قوماندانیت صحیه ستردرستیز خدمات ارزنده وفراموش ناشدنی را درمقاطع مختلف زمانی ارایه نموده است و از مدت 15سال افتخارخدمت به منسوبین قوای مسلح ومردم  متدین این کشور را دارا میباشد. این سرویس بر علاوه  تداوی مریضان سراپا  وداخل بستر مربوط بخش نفرولوژی در تداوی مریضان ومجروحین داخل بستر سایر سرویس ها به خصوص سرویس ICU وسایربخش های که نیاز به کانسلت نفرولوژی و هیمودیالیز داشته سهم فعال داشته واز هیچ نوع سعی و تلاش در شب و روز دریغ نه ورزیده است . همچنان این سرویس افتخار دارد که  منحیث اولین سرویس نفرولوژی و هیمودیالز به سطح افغانستان از زمان تاسیس الی اکنون بر علاوه تداوی مریضان و مجروحین دربخش تدریس و ترینینگ فعالیت داشته که در این رشته تعدادی زیاد دوکتوران، نرس و تکنیش ها را بعد ازتدریس و ترینینگ به جامعه تقدیم نمود است ، که از جمله میتوان به طور مثال از بخش های نفرولوژی شفاخانه های پولیس ، شفاخانه امنیت ملی غازی شاه امان الله خان و مرکز هیمودیالیز روغتون ساحوی قندهار یاد آوری نمود. بر علاوه تدریس محصلین،ستاژران ودوکتوران بخش ریزدینسی، این سرویس در تمام موارد و پلان گذاری های تعلیمی ومعالجوی، ایجاد کوریکوم تدریسی وتدوین پالیسی با وزارت محترم صحت عامه نقش فعال و کیلدی داشته و عضویت کمیسون پیوند کلیه به سطح کشور را درآن وزارت دارا میباشد.

امکانات و وسایل دست داشته :

این سرویس در دوبخش معالجوی بستردار ومرکز هیمودیالیز فعالیت داشته که مرکز هیمودیالیز دارای هفت پایه ماشین هیمودیالیز مجهز با سیستم آب RO و وسایل احیائی مجدد در واقعات عاجل میباشد .

دیالیز یک بخش ازتداوی معاوضوی کلیه بوده که شامل Peritoneal DialysisوHemodialysisبوده که فعلآ دراین سرویس صرف امکانات اجرای پروسیجرهای هیمودیالیز موجودمیباشد.

استطبابات هیمودیالیز

اجرائی پروسیجرهای دیالیزجهت تداوی درامراض وحالات ذیل استطباب دارد.

1:- عدم کفایه حاد کلیه که بااحتمامات تداوی  Conservativeجواب ندهد.

2:- عدم کفایه مزمن کلیوی جهت جلوگیری وکاهش،پریکاردیت وپلوریت یورمیک، اینسفالوپاتی یورمیک وازدیاد حجم معایات عضویت . 

3:- تشوشات میتابولیک وتنظیم الکترولیت هامانند هایپرکلیمیا،هایپرکلسیمیا،هایپوکلسیمیاوهایپرفاسفا واسیدوزمیتابولیک،

4: فرط فشاروسیستمیک H.T.N که به تداوی دوائی جواب ندهد.

5:- تسممات بعضی ازادویه جات.

بخش تداوی مریضان توسط هیمودیالیز!

پروسیجر تداوی هیمودیالیز برای مریضان عدم کفایه کلیه به دوشکل بوده که عبارت اند از دیالیز مزمن برای  مریضان عدم کفایه مزمن کلیه و دیالیز حاد  برای مریضان عدم کفایه حاد کلیه مریضان با تشوشات الکترولیت ها و مسمومیت های دوائی .

تداوی هیمودیالیز حاد:

این مریضان در مراحل ابتدای  وتداوی مناسب قابل برگشت بوده بنآ موارد ذیل در نظر گرفته میشود.

1-در نظر گرفتن وضعیت وحالت مریض.

2-عدم جواب مناسب در مقابل تداوی Conservative.

 3- اصلاح تمام ریسک فکتور ها  وزمینه های مساعد کننده عدم کفایه کلیه .

4- اجرای پروسیجر دیالیز مطابق معیارات قبول شده و ستندرد.

5- مراقبت مریضان بعد از ختم پروسیجر های دیالیز برای مدت زمان طولانی .

6- تنظیم رژیم غذای ،دوائی،معاینات والکترولیت ها مریضان .

تداوی هیمودیالیز مزمن :

چون حیات این مریضان وابسته و تابع به اجرای پروسیجر دیالیز بوده بنآ  برعلاوه  اجرای پروسیجر دیالیز متبا قی وظایف کلیوی این مریضان نیز باید تنظیم و کنترول گردد که شامل مراقبت های ذیل میباشد .

1-اجرای پروسیجر های هیمودیالیز به موقع مطابق نورم و معیارات قبول شده ستندرد .

2-کنترول خون مریضان با تطبیقErythropoietin هفته وار ، مستحضرات ترکیبی خون  ویا تطبیق خون .

3-اصلاح الکترولیت ها و کنترول داومدارآن در سیروم خون مریضان .

4-تنظیم رژیم غذای مناسب .تامین ویتا مین ها و مینرال هابه خصوص کلسیم  وVit D

5-کنترول و تداوی عوامل مرض وفکتور ریسک مانند دیابت، H.T.N وغیره.

طرزفعالیت:

دربخش اجرای پروسیجر!

الف:آماده ساختن مریض جهت اجرائی پروسیجر دیالیز !

1-جهت اجرائی پروسیجرهیمودیالیز نزد مریضان که کاندید دیالیز هستند دسترسی به خون دهی کافی نظر به قدرت فلتر (Dialyzer)یا تامین فلتریشن مورد نیاز به ایجاد راه های ارتباطی کهBlood Flow  کافی را میان مریض و ماشین تامین نموده بتواند ضرورت است که این هدف از طریق ذیل تامین شده میتواند .

Double lumen Central Catheter  که در ورید های بزرگSub Calvin  Femoral  وJuggler تطبیق گردیده که مدت استفاده از آن نظر به شرایط نگهداشت ،جلوگیری اختلا طات ومنتن شدن و به حد اعظمی مدت سه هفته میباشداین روش نزدمریضان عدم کفایه حادکلیه ومریضان عدم کفایه مزمن کلیه درمراحل ابتدائی مرض عمومیت دارد.

2-( arteriovenous fistula)AV Fistula:- که بااجرائی  پروسیجرجراحی شریان باوریددرموقعیت های معینه َ Aanastomoseگردیده ودرموقعیت های radio cephalic و brachiocephalic  قابل اجرا بوده که این میتوداکثرانزد مریضان که به شکل دوامدارتایع دیالیز بوده ترجع داده میشود.

3- AV grafts (arteriovenous grafts) :- مانند فیستولا بوده در آن از گرافت وریدی استفاده میشود.

ب:- درصورت موجودیت وتامین AV Accessجهت اجرای پروسیجر دیالیز به یک نفرتکنیشن ترنینگ دیده در این رشته ماشین وسیستم ROضرورت بوده  که درمراحل ذیل اجرامیگردد.

1:- آماده سازی  AV Access کنترول ومعقم سازی ناحیه اتصال.

2:- اتصال ماشین با مواد منرال والکترولیت داردکه به اسم محلول  A.part اسیدی وB.Partقلوی میباشد.

3:- آماده سازی ماشین جهت اجرای پروسیجر دیالیزوTestقبل از دیالیز.

4:- اجرای Circulation خارجی وداخلی وپر کاری سیت وفلتر بامحلول.  Cl Na

5:- آماده سازی Heparinجهت جلوگیری از لخته شدن خون درجریان اجرای پروسیجردیالیز.

6:- اتصال ماشین باسیستم آب وRO.

7:- وصل نمودن ماشین بامریض از طریق AV AccessوAV set.

ج:- شرایط برای اجرائی پروسیجر دیالیز!

پروسیجر دیالیز تحت شرایط ذیل اجرا میگردد.

1: مراعات شرایط اسپسی وانتی سپسی دراطاق پروسیجر دیالیز که شامل لوازم جهت اجرای پروسیجر،تکنیشن دیالیز،داکتروکارگرموظف میباشد.

2:- مدت زمان دیالیز

a-      برای مریض عدم کفایه حاد کلیه نظر به وضعیت مریض وهدایت دوکتوران موظف برای مدت 3الی 7ساعت به شکل روزمره الی اعاده دوباره وظایف کلیه.

b-     برای مریضان مصاب عدم کفایه مزمن کلیه نظر به هدایت داکتر نفرولوژی درهر هفته سه مرتبه درهر مرتبه برای مدت 3الی 4 ساعت نظر به وضعیت مریض .

c-      برای مریضان که مصاب تسمم با بعضی ادویه ها گردیده ویا مصاب عدم کفایه کلیه ناشی از تسمم باشنددیالیز نظر به وضعیت مریض ، تاریخچه واسباب تسمم اعیارمیگردد.